PRTR je javno dostupna baza podataka (registar) koja pruža periodične i pouzdane podatke o potencijalno opasnim hemijskim supstancama, emisijama (ispuštanjima) i prijenosima zagađujućih materija, uključujući stakleničke plinove (GHG), teške metale i toksične hemijske spojeve koji se oslobađaju u zrak, vodu i zemljište i prenose van lokacije radi tretmana ili odlaganja.

PRTR registar bi mogao da obezbijedi kreatorima politika ključne indikatore za mjerenje napretka u smanjenju zagađenja, unapređivanju održivosti i uspjehu zelene ekonomije. Vlade, akademije, istraživačke institucije, javnost i preduzeća mogu da primjene PRTR u razvoju svojih strateških politika i ciljeva.

PRTR registar ima brojne benefite za Vladu i donosioce odluka:

• transparentnost informacija će povećati povjerenje javnosti u vladu;
• promoviše ulaganja, jer investitori preferiraju područja u kojima je manje zagađenja, što dovodi do smanjenja zagađenja;
• integrisano prikupljanje podataka o zagađenju;
• jedan sistem – širok raspon integriranih informacija;
• usklađeno zakonodavstvo olakšava proces pristupanja EU (promoviše pregovore o okolišu);
• mogućnost usporedbe podataka s drugim državama pri određivanju politika zaštite okoliša;
• transparentno upravljanje okruženjem i dostupne informacije olakšavaju dijalog između različitih interesnih strana;
• PRTR podaci mogu se koristiti u budućim razvojnim projektima;
• povećanje ugleda na međunarodnom nivou;
• pokazatelj transparentne uprave.

PRTR sistem bi mogao da podrži vlade, ističu iz UNECE-a:

• da preispita usaglašenost industrijskih objekata sa njihovim uslovima dozvole;
• praćenje oslobađanja opasnih hemijskih supstanci i trendova zagađenja tokom vremena;
• da ispita napredak u smanjenju emisija;
• praćenje usaglašenosti i nacionalnog napretka sa međunarodnim obavezama;
• da postavi prioritete za smanjenje ili čak eliminisanje potencijalno najštetnijih izdanja;
• da identifikuje prioritetne industrijske sektore za eko-inovacije;
• korištenje PRTR rezultata u procjeni rizika po ljudsko zdravlje i okoliš;
• smanjiti troškove vladama i industriji obezbjeđivanjem koordiniranog sistema izvještavanja;
• da unaprijedi međunarodnu saradnju kroz razmjenu informacija i pružanje tehničke pomoći.

Vladine institucije – nacionalne, državne i lokalne – mogu da koriste podatke PRTR-a za mjerenje trendova u oslobađanju zagađivača i proizvodnji otpada, donošenje odluka o politici zaštite okoliša, donošenje programa zaštite okoliša i, u kombinaciji sa informacijama vezanim za zdravlje, identifikuju potencijalne ljudske, zdravstvene i okolišne rizike.

Jednom kada se informacije pravilno kategorizuju u PRTR sistemu, vladine institucije su u poziciji da  prate svako objavljivanje i prenos dosljedno tokom vremena. Vlasti tada mogu da postave prioritete za smanjenje ili čak eliminisanje potencijalno najštetnijih izdanja.

Za vladu, implementacija PRTR sistema može da pomogne u postizanju prevencije zagađenja, umanjenjem tereta kontrolnih propisa, koji zahtijevaju veliku birokratiju za nadgledanje i sprovođenje. S obzirom da se specifične hemikalije ili klase hemikalija (alkani, kancerogene hemikalije, itd.) obuhvaćene PRTR-om mogu razlikovati u smislu inherentne opasnosti, visoka ukupna vrijednost puštanja/prenosa za datu hemikaliju ili zagađivača ne može uvijek da se pretvori u visok rizik. Nasuprot tome, hemikalija ili zagađivač koji ima niži nivo oslobađanja/prenosa može u stvarnosti da predstavlja veći rizik. Ovaj koncept razlikovanja opasnosti treba uzeti u obzir u dizajnu PRTR-a, kao i načinu prenošenja takvih informacija javnosti.

Sa PRTR sistemom, lokalne ili regionalne vlade mogu da procijene status lokalnih sredina i mogu da koriste PRTR rezultate kao jedan od inputa za procjenu rizika po ljudsko zdravlje i okoliš. Upotreba PRTR podataka kao ključnog inputa za procjenu takvih rizika omogućava nacionalnim vlastima ili međunarodnim organizacijama da procjene i uporede okolišne probleme na dosljednoj i zajedničkoj osnovi.

Ko je obveznik izvještavanja?

Podaci koji se dostavljaju za PRTR registar se dostavljaju u skladu sa Pravilnikom o registru zagađivača i zagađivanju okoliša („Službene novine Federacije BiH“, broj 11/23, od 15.02.2023. godine).

Obavezu izvještavanja za PRTR registar imaju privredna društva i druga pravna lica i fizička lica koja obavljaju neku od djelatnosti sa pragom proizvodnog kapaciteta jednakim ili većim od navedenog u Prilogi I. (Lista djelatnosti) i/ili čija ispuštanja zagađujućih supstanci su veća ili jednaka pragu ispuštanja iz Priloga II. (Spisak zagađujućih supstanci) Pravilnika.

Podaci za PRTR registar se dostavljaju jednom godišnje, najkasnije do 30. marta tekuće godine, za prethodnu kalendarsku godinu (izvještajna godina).